Rok 2023 przyniósł wiele istotnych zmian w polskim systemie emerytalnym. W niniejszym artykule przedstawiamy najważniejsze z nich oraz ich potencjalny wpływ na sytuację finansową przyszłych emerytów.

1. Waloryzacja świadczeń emerytalnych

Jedną z najważniejszych zmian wprowadzonych w 2023 roku jest rekordowa waloryzacja świadczeń emerytalnych. Od 1 marca 2023 roku emerytury wzrosły o 14,8%. Jest to najwyższy wskaźnik waloryzacji od ponad 20 lat. Wzrost ten jest bezpośrednio powiązany z wysoką inflacją, która dotknęła polską gospodarkę w poprzednim roku.

Warto jednak pamiętać, że waloryzacja ma na celu jedynie zrekompensowanie emerytom spadku wartości ich świadczeń wynikającego z inflacji. Nie oznacza to realnego wzrostu siły nabywczej emerytur.

2. Zmiany w wieku emerytalnym

Mimo licznych dyskusji, w 2023 roku nie wprowadzono zmian w ustawowym wieku emerytalnym. Nadal obowiązuje wiek 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Niemniej jednak, eksperci coraz częściej zwracają uwagę na potrzebę wydłużenia aktywności zawodowej Polaków.

Zgodnie z prognozami demograficznymi, starzenie się społeczeństwa będzie wywierać coraz większą presję na system emerytalny. Dlatego też w przyszłości możemy spodziewać się zachęt do dobrowolnego wydłużania aktywności zawodowej lub nawet podwyższenia wieku emerytalnego.

3. Nowe limity wpłat na IKE i IKZE

W 2023 roku podniesiono również limity wpłat na Indywidualne Konta Emerytalne (IKE) oraz Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE):

  • Limit wpłat na IKE wynosi 20 805 zł (wzrost o ponad 2 000 zł w porównaniu do roku poprzedniego).
  • Limit wpłat na IKZE wynosi 8 322 zł dla osób zatrudnionych na etacie oraz 12 483 zł dla osób prowadzących działalność gospodarczą.

Wyższe limity dają możliwość większego odkładania środków na dodatkową emeryturę, co może być szczególnie istotne w kontekście niskich stóp zastąpienia oferowanych przez system bazowy.

4. Zmiany w emeryturach pomostowych

W lipcu 2023 roku weszła w życie nowelizacja ustawy o emeryturach pomostowych. Najważniejszą zmianą jest zniesienie tzw. wygasającego charakteru tych świadczeń. Oznacza to, że prawo do emerytury pomostowej będą miały nie tylko osoby, które rozpoczęły pracę w szczególnych warunkach przed 1 stycznia 1999 roku, ale również te, które podjęły taką pracę po tej dacie.

Zmiana ta dotyczy około 7,5 tysiąca osób rocznie i ma na celu zapewnienie ochrony pracownikom wykonującym prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

5. Trzynasta i czternasta emerytura

W 2023 roku kontynuowano wypłatę dodatkowych świadczeń dla emerytów w postaci tzw. trzynastej i czternastej emerytury:

  • Trzynasta emerytura została wypłacona w kwietniu 2023 roku w kwocie 1588,44 zł brutto (równowartość minimalnej emerytury).
  • Czternasta emerytura ma zostać wypłacona we wrześniu 2023 roku. Jej wysokość również wyniesie 1588,44 zł brutto, ale będzie ona przyznawana według zasady "złotówka za złotówkę" dla osób, których podstawowe świadczenie przekracza 2900 zł brutto.

Dodatkowe świadczenia, choć poprawiają bieżącą sytuację finansową emerytów, nie stanowią systemowego rozwiązania problemu niskich emerytur w Polsce.

6. Zmiany w PPK i PPE

W przypadku Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK) i Pracowniczych Programów Emerytalnych (PPE) nie wprowadzono istotnych zmian legislacyjnych. Niemniej jednak, kontynuowane są działania mające na celu zwiększenie uczestnictwa w tych programach.

Warto odnotować, że na koniec 2022 roku w PPK uczestniczyło około 2,5 miliona osób, co stanowi około 30% uprawnionych. Rząd zapowiada intensyfikację działań edukacyjnych w celu zwiększenia tego wskaźnika.

7. Planowane zmiany na przyszłość

W dyskusji publicznej pojawiają się również propozycje dalej idących zmian w systemie emerytalnym, które mogą zostać wprowadzone w nadchodzących latach:

  • Reforma systemu rentowego, mająca na celu jego uproszczenie i zwiększenie dostępności rent dla osób niepełnosprawnych.
  • Zmiany w systemie emerytur minimalnych, które mają zapewnić godne świadczenia osobom o niskich dochodach lub krótkim stażu pracy.
  • Wprowadzenie dodatkowych zachęt podatkowych do oszczędzania na emeryturę.

Podsumowanie

Zmiany wprowadzone w systemie emerytalnym w 2023 roku mają głównie charakter dostosowawczy i są odpowiedzią na bieżące wyzwania ekonomiczne, takie jak wysoka inflacja. Brakuje jednak kompleksowych reform, które odpowiadałyby na długofalowe wyzwania demograficzne.

W obliczu starzenia się społeczeństwa i niskich stóp zastąpienia, coraz większego znaczenia nabiera indywidualne oszczędzanie na emeryturę. Dlatego też zachęcamy do skorzystania z usług doradztwa emerytalnego, które pomogą zaplanować Twoją przyszłość finansową w sposób dopasowany do indywidualnych potrzeb i możliwości.