Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) oraz Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) to dwa najpopularniejsze w Polsce instrumenty dobrowolnego oszczędzania na emeryturę. Mimo że oba służą temu samemu celowi, różnią się pod wieloma względami. W niniejszym artykule porównamy IKE i IKZE, aby pomóc Ci wybrać rozwiązanie najlepiej dopasowane do Twoich potrzeb.

1. Podstawowe informacje o IKE i IKZE

Zarówno IKE, jak i IKZE zostały wprowadzone jako element III filaru systemu emerytalnego w Polsce. Ich głównym celem jest umożliwienie obywatelom dodatkowego odkładania środków na emeryturę, poza obowiązkową składką odprowadzaną do ZUS i (niegdyś) OFE.

IKE funkcjonuje od 2004 roku, natomiast IKZE zostało wprowadzone w 2012 roku jako kolejne narzędzie zachęcające do oszczędzania na emeryturę. Oba instrumenty oferują korzyści podatkowe, jednak różnią się one zakresem i momentem ich uzyskania.

2. Limity wpłat

Jedną z podstawowych różnic między IKE a IKZE są limity wpłat, które możesz dokonać w ciągu roku:

IKE:

W 2023 roku limit wpłat na IKE wynosi 20 805 zł (trzykrotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok). Limit ten jest jednakowy dla wszystkich oszczędzających, niezależnie od źródła ich dochodów.

IKZE:

W 2023 roku podstawowy limit wpłat na IKZE wynosi 8 322 zł (1,2-krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego). Dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą limit jest wyższy i wynosi 12 483 zł (1,8-krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia).

Warto zauważyć, że limity te są corocznie aktualizowane i zwykle rosną wraz ze wzrostem przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce.

3. Korzyści podatkowe

Najważniejszą różnicą między IKE a IKZE są oferowane korzyści podatkowe:

IKE:

W przypadku IKE korzyść podatkowa występuje na etapie wypłaty środków. Oznacza to, że wpłaty na IKE dokonujesz z już opodatkowanego dochodu, natomiast zyski kapitałowe wypracowane w ramach IKE są zwolnione z podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatku Belki, wynoszącego 19%). Aby skorzystać z tego zwolnienia, musisz spełnić określone warunki: ukończyć 60 lat lub nabyć uprawnienia emerytalne i mieć ukończone 55 lat, oraz dokonywać wpłat na IKE przez co najmniej 5 lat kalendarzowych lub dokonać ponad połowy wartości wpłat co najmniej 5 lat przed dniem złożenia wniosku o wypłatę.

IKZE:

IKZE oferuje korzyści podatkowe zarówno na etapie wpłat, jak i wypłaty:

  • Wpłaty na IKZE możesz odliczyć od podstawy opodatkowania w rocznym zeznaniu podatkowym, co obniża Twój podatek dochodowy.
  • Wypłata środków z IKZE jest opodatkowana zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 10%, co jest korzystniejsze niż standardowe stawki podatku dochodowego (17% i 32%).

Aby skorzystać z tych korzyści, musisz ukończyć 65 lat oraz dokonywać wpłat na IKZE przez co najmniej 5 lat kalendarzowych.

4. Dostępne formy oszczędzania

Zarówno IKE, jak i IKZE można prowadzić w różnych formach:

  • Rachunek w funduszu inwestycyjnym
  • Rachunek bankowy
  • Rachunek w domu maklerskim
  • Umowa z zakładem ubezpieczeń na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym
  • Rachunek w dobrowolnym funduszu emerytalnym

Wybór formy oszczędzania powinien być dostosowany do Twojej wiedzy finansowej, tolerancji ryzyka oraz horyzontu czasowego oszczędzania.

5. Wcześniejsza wypłata środków

Możliwości wcześniejszej wypłaty środków również różnią się między IKE a IKZE:

IKE:

W przypadku IKE możesz w każdej chwili wypłacić zgromadzone środki, jednak wiąże się to z utratą korzyści podatkowych – od wypracowanych zysków zapłacisz 19% podatek od zysków kapitałowych. Wypłata nie powoduje innych konsekwencji.

IKZE:

IKZE jest znacznie mniej elastyczne pod tym względem. Wcześniejsza wypłata środków jest traktowana jako zwrot, co oznacza:

  • Konieczność doliczenia wcześniej odliczonych wpłat do dochodów w roku dokonania zwrotu
  • Zapłatę podatku dochodowego według skali podatkowej od tych wpłat
  • Zapłatę 19% podatku od zysków kapitałowych wypracowanych na IKZE

Z tego powodu wcześniejsza wypłata środków z IKZE jest bardzo niekorzystna podatkowo i nie jest zalecana.

6. Dla kogo IKE, a dla kogo IKZE?

Wybór między IKE a IKZE powinien zależeć od Twojej indywidualnej sytuacji:

IKE może być lepszym wyborem dla osób, które:

  • Chcą zachować większą elastyczność w dostępie do zgromadzonych środków
  • Spodziewają się znacznych zysków kapitałowych w długim okresie oszczędzania
  • Chcą uniknąć podatku od zysków kapitałowych
  • Dysponują większą kwotą do oszczędzania (wyższy limit wpłat)

IKZE może być lepszym wyborem dla osób, które:

  • Płacą podatek dochodowy według wyższej stawki (32%) i chcą obniżyć bieżące zobowiązania podatkowe
  • Są w stanie zobowiązać się do długoterminowego oszczędzania bez dostępu do środków
  • Spodziewają się, że ich stopa podatkowa na emeryturze będzie niższa niż obecnie
  • Prowadzą działalność gospodarczą (wyższy limit wpłat)

7. Czy można mieć jednocześnie IKE i IKZE?

Tak, przepisy nie zabraniają posiadania jednocześnie IKE i IKZE. W rzeczywistości, dla wielu osób optymalne może być korzystanie z obu tych instrumentów równocześnie, aby maksymalnie wykorzystać dostępne korzyści podatkowe. Możesz na przykład:

  • Wpłacać na IKZE do wysokości rocznego limitu, aby uzyskać bieżącą ulgę podatkową
  • Dodatkowe oszczędności kierować na IKE, aby chronić przyszłe zyski przed podatkiem od zysków kapitałowych

Pamiętaj jednak, że dla każdego z tych kont możesz mieć tylko jedną umowę w danym czasie.

Podsumowanie

Zarówno IKE, jak i IKZE to wartościowe instrumenty długoterminowego oszczędzania na emeryturę. Różnią się one przede wszystkim momentem uzyskania korzyści podatkowych:

  • IKE oferuje zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych na etapie wypłaty
  • IKZE daje możliwość odliczenia wpłat od podstawy opodatkowania, ale wypłata jest opodatkowana zryczałtowanym 10% podatkiem

Wybór między nimi powinien uwzględniać Twoją obecną sytuację podatkową, przewidywane dochody na emeryturze, elastyczność w dostępie do środków oraz kwoty, które zamierzasz odkładać.

Pamiętaj, że najważniejsze jest regularne odkładanie pieniędzy, niezależnie od wybranego instrumentu. Systematyczne oszczędzanie, nawet niewielkich kwot, może znacząco poprawić Twoją sytuację finansową na emeryturze.